حدودا در سال ۱۷۹۶ پمپ آب اختراع شد. دستگاهی که به وسیله نیروی برق و تقویت فشار آب در لوله، آب را در دسترس ما قرار می‌دهد. امروزه برای افزایش فشار سیالات می‌توان از انواع پمپ آب استفاده نمود و به این روش آب حتی در طبقات بالا و ارتفاعات نیز قابلیت دسترسی دارد. پمپ های آب متنوع هستند و انواع خانگی آن در منازل استفاده می‌شوند و از انواع پمپ آب صنعتی هم برای مصارف صنعتی استفاده می‌کنند. در این دانشنامه می‌خواهیم انواع پمپ آب و دسته‌بندی‌های مختلف آن را بررسی کنیم.
انواع پمپ آب
پمپ آب وسیله‌ای است که با افزایش فشار آب باعث شده تا آب در هر سطح و ارتفاعی به سادگی در اختیار افراد قرار گرفته و به ارتفاعی بالا یا پایین تر از سطح زمین انتقال یابد. در اصل برای تأمین آب در ساختمان‌های مسکونی و خانه‌های ویلایی که آب آنها از طریق چاه آب تامین می‌شود، از انواع پمپ آب خانگی استفاده می‌کنند و از طرف دیگر برای تامین آب در کارگاه‌های صنعتی، تجاری، بیمارستان‌ها نیز از انواع پمپ آب صنعتی استفاده می‌کنند. پمپ‌های آب شناور از رایج‌ترین مدل‌های پمپ می‌باشند.
عملکرد انواع پمپ به این صورت می‌باشد که با افزایش فشار و انرژی به آب آن را داخل لوله جریان می‌دهد. قدرت پمپ‌ها با هم تفاوت دارد و هر کدام برای شرایط و ارتفاعی متفاوت ساخته شدند. به همین علت نیاز است تا هنگام خرید انواع پمپ های آب اولا مصرف خانگی یا صنعتی خود را مشخص نمایید و سپس باتوجه به شرایط نوع پمپ خود را مشخص کنید.
به طور کلی انواع پمپ آب را می‌توان به دو دسته پمپ دینامیکی و جابجایی مثبت تقسیم نمود.
پمپ دینامیکی
در این نوع پمپ‌ها انرژی الکتریکی به پمپ انتقال یافته و به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود و باعث افزایش فشار آب می‌شود. مهم‌ترین مزیتی که این نوع پمپ‌ها دارند این است که به صورت پشت سر هم و دائم فعالیت کرده و انرژی را انتقال می‌دهند و از همین جهت بیشتر از سایر انواع پمپ از آنها استفاده می‌شوند. این مدل پمپ‌ها را به دو نوع سانتریفیوژی و خطی می‌توان تقسیم نمود. پمپ‌های سانتریفیوژی که به آنها پمپ گریز از مرکز نیز می‌گویند، از رایج‌ترین انواع پمپ‌ها می‌باشند که با تبدیل انرژی الکتریکی به سانتریفیوژ، آب یا مایعات را با فشار منتقل می‌کنند.
برای بالا بردن فشار در این پمپ‌ها یک پروانه گردان موجود است که آب وارد این پروانه شده و پس از آن شتاب ایجاد می‌شود و آب با سرعت زیاد به سیستم لوله‌کشی وارد می‌شود. این موضوع را نیز باید بدانید که پمپ‌های گریز از مرکز بیشتر برای سیستم‌های لوله‌کشی استفاده می‌شود.
از دیگر انواع پمپ‌های دینامیکی می‌توان به پمپ‌های خطی اشاره نمود. لازم به ذکر است که پمپ خطی نیز به پمپی می‌گویند که آب و مایعات در همان راستایی که وارد پمپ می‌شود و بدون هیچ تغییر مسیری از آن خارج می‌شود. از این پمپ ها می‌توان بیشتر برای مصارف کشاورزی استفاده نمود و همچنین برای انتقال آب از رودخانه به سمت زمین‌های زراعی نیز کارایی دارند.
پمپ سانتریفیوژ که پرکاربرد ترین نوع پمپ می‌باشد چه کارایی هایی دارد؟
پمپ‌های سانتریفیوژ به عنوان رایج‌ترین انواع پمپ و برای مایعاتی با ویسکوزیته پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای زمان هایی که نیاز باشد حجم مایعات زیادی جابجا شوند، بسیار ایده‌آل می‌باشند. از این مدل پمپ در مصارف مختلفی استفاده می‌کنند که در ادامه به رایج ترین و مهم‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم:
- آبرسانی کردن
- انتقال دادن آب دریا
- استفاده به منظور تولید برق
- استفاده در صنایع پتروشیمی
- استفاده برای سیستم‌های شستشو مثل کارواش
- استفاده برای ایجاد جریان مناسب آب در آتش‌نشانی
- استفاده در سیستم‌های مربوط به تهویه هوا و فشار و بخار
پمپ جابجایی مثبت
این پمپ‌ها به صورتی طراحی شده‌اند که با کشیدن مایع به درون خود آن را از سمت دیگر خارج می‌نمایند و برخلاف پمپ‌های سانتریفیوژی جریانی که در آن ایجاد می‌شود دوره‌ای می‌باشد و مداوم نیست، به علاوه لازم به ذکر است که میزان انتقال مایعات در این نوع پمپ‌ها کمتر می‌باشد. مکانیسم این نوع پمپ باعث شده تا در قسمت هایی که نیاز به فشار زیاد هست و جریان مایع یا آب زیاد نیست، بازدهی پمپ مناسب باشد و بتواند آب را در همه مسیرها با فشار ثابت منتقل کند. البته باید بدانید که باز هم استفاده از پمپ سانتریفیوژ نسبتا راحت‌تر می‌باشد و همین امر باعث شده تا از این پمپ‌ها بیشتر از پمپ جابجایی مثبت استقبال شود.
پمپ جابجایی مثبت بیشتر برای جابجایی روغن‌ها، لجن و خمیر و سیالاتی که ویسکوزیته بالایی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مدل از انواع پمپ آب به دو مدل رفت و برگشتی و روتاری تقسیم می‌شوند. در پمپ رفت و برگشتی انرژی مورد نیاز به وسیله‌ی یک پیستون ایجاد شده و با ایجاد مکش آب را به داخل می‌کشد و سپس با برگشت آب را به بیرون پمپاژ می‌نماید.
از جهت دیگر لازم است بدانید که پمپ‌ها را بر اساس نوع کاربردشان هم می‌توان به دو دسته تقسیم نمود، انواع پمپ آب خانگی و صنعتی که هر کدام به دلیل ویژگی‌هایشان برای موارد مشخص و خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. میزان آب یا مایع مورد استفاده و همچنین شرایط قرار گرفتن و نوع مایعات هم روی این مسئله تأثیر گذار است. در دانشنامه (انواع پمپ آب خانگی و صنعتی پارت 2) می‌توانید به طور کامل با تفاوت‌ها و انواعی که این پمپ‌ها دارند، آشنایی بیشتری حاصل نمایید.
